De aurora, oftewel het poollicht, is een spectaculair lichtverschijnsel dat zich voordoet rond de Noord- en de Zuidpool van de Aarde. Thea heeft de afgelopen jaren regelmatig reizen gemaakt naar IJsland en Noorwegen om de aurora te fotograferen en te bestuderen. In haar lezing zal ze ingaan op het ontstaan van de aurora, op de vormen en kleuren, op waarnemingen door de tijd en op de folklore. Ook aurora’s elders in het zonnestelsel komen aan de orde. Met haar schitterende foto’s van het poollicht wil Thea ook andere mensen inspireren om dit fantastische verschijnsel te gaan zien. Zij zal u veel tips en informatie geven om uw eventuele reis naar het hoge noorden tot een succes te maken.
Aurora in Myvatn op 24 oktober 2016. Foto Thea Schenk.
Mevrouw Schenk is van jongs af aan geïnteresseerd in astronomie en heeft zich in de loop der tijd bekwaamd in natuur- en astrofotografie. Haar eerste ervaring met het Noorderlicht in 2011 heeft haar blijvend verknocht aan dit intrigerende verschijnsel.
De lezing zal beginnen om 20:00 uur. Plaats: Cees Buining Sterrenwacht in het park Noorderhaven te Julianadorp. Entree: € 5, donateurs €2,50, leden gratis.
Vrijdag 15 en zaterdag 16 maart 2019 20:00 – 23:00 uur
De Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde (KNVWS) organiseert ook dit jaar de Nationale Sterrenkijkdagen. Op 15 en 16 maart stellen een groot aantal bij de KNVWS aangesloten sterrenwachten hun deuren open voor het publiek. Ook de Cees Buining sterrenwacht, gelegen in het park Noorderhaven te Julianadorp, zal op deze dagen zijn opengesteld.
U bent van harte welkom op de sterrenwacht van 20:00 tot 23:00 uur. Bij mooi weer kunt u door de telescoop o.a. de Maan en de Grote Orionnevel bekijken. Daarnaast worden er doorlopend lezingen gegeven en kunt u terecht met al uw vragen over de sterrenkunde. De toegang is gratis.
Op vrijdag 22 februari zal dr. Anthony Brown een lezing geven op de sterrenwacht van Zenit met als titel “De Gaia hemel”. Gaia werd door ESA gelanceerd op 19 December 2013 en heeft als belangrijkste wetenschappelijke doel om de structuur en ontstaansgeschiedenis van de Melkweg te ontrafelen. Dit wordt gedaan met behulp van een stereoscopische “census” van 1 miljard sterren, waarbij nauwkeurig de afstanden, ruimtelijke bewegingen, en eigenschappen van de sterren gemeten worden.
Kunstwerk gemaakt in opdracht van ESA
In deze lezing zal dr. Brown eerst bespreken waarom deze missie van belang is voor sterrenkundig onderzoek. Daarna zal hij ingaan op de wetenschappelijke resultaten op basis van de tweede publicatie van Gaia gegevens gepubliceerd op 25 april 2018. Voor meer informatie zie http://www.cosmos.esa.int/gaia/
Sinds 2012 is Anthony Brown voorzitter van het Gaia Data Processing and Analysis Consortium. Dit is het samenwerkingsverband van ongeveer 450 Europese wetenschappers die verantwoordelijk zijn voor de verwerking van de gegevens van Gaia.
De lezing zal beginnen om 20:00 uur. Plaats: Cees Buining Sterrenwacht in het park Noorderhaven, Perenhout 12, Julianadorp. Entree: € 5, donateurs €2,50, leden gratis.
Venus zou qua grootte, interne opbouw en mineralogische samenstelling een tweelingzus van de Aarde kunnen zijn. Aan het oppervlak heersen echter totaal andere omstandigheden: de atmosferische druk is 90 keer zo groot als op Aarde en de temperatuur is zo hoog dat lood zou smelten. Het bestaan van leven op Venus is daarom uitgesloten. De vraag is: Hoe zijn die verschillen in de loop der tijd ontstaan?
De planeet Venus wordt niet beschermd door een magnetisch veld en de zonnewind heeft daardoor vrij spel de atmosfeer van Venus te eroderen. (Kunstwerk gemaakt in opdracht van de ESA)
Rob Smit zal trachten hier een antwoord op te geven. Hij doet dit aan de hand van gegevens die verzameld zijn tijdens de vele ruimtemissies die naar Venus zijn ondernomen door ruimtevaartorganisaties in de USA, Rusland, Japan en Europa. Zo krijgt u ook meteen een aardige update van alle ruimtemissies naar Venus.
Rob Smit is geoloog, afgestudeerd in Utrecht. Hij houdt zich momenteel bezig met de ontstaansgeschiedenis van de planeten in ons zonnestelsel en met de evolutie van leven op Aarde en mogelijk elders in het universum.
De lezing zal beginnen om 20:00 uur. Plaats: Cees Buining Sterrenwacht in het park Noorderhaven, Perenhout 12, Julianadorp. Entree: € 5, donateurs €2,50, leden gratis.
Op vrijdag 7 december zal Piet Cijsouw een lezing geven op de sterrenwacht van Zenit met als titel “Totale Zonsverduisteringen”. Totale zonsverduisteringen behoren tot de meest indrukwekkende natuurverschijnselen. Tijdens zo’n zonsverduistering zijn er veel interessante zaken te zien en te ervaren, wanneer je maar weet waar je op moet letten. In de lezing wordt de aandacht verdeeld tussen wat een waarnemer kan meemaken bij zo’n gebeurtenis en de verklaring daarvan. Aan het einde wordt ingegaan op het feit, dat zonsverduisteringen zich min of meer herhalen na een periode van ruim 18 jaar: de z.g. Saros-periode, die in vroeger tijden gebruikt werd om zonsverduisteringen te voorspellen.
Totale zonsverduistering van 1 augustus 2008 in Siberië
Piet Cijsouw is lid van de Weer- en Sterrenkundige Vereniging Metius in Alkmaar en emeritus hoogleraar wiskunde.
De lezing zal beginnen om 20:00 uur. Plaats: Cees Buining Sterrenwacht in het park Noorderhaven, Perenhout 12, Julianadorp. Entree: € 5, donateurs €2,50, leden gratis.
Vanaf de oude Grieken tot en met de middeleeuwen was het astrolabium – naast de zonnewijzer – het meest gebruikte astronomische instrument voor tijdwaarneming (naast nog allerlei andere toepassingen). De meetkundige principes zijn in de tweede eeuw van onze jaartelling vastgelegd door de bekende astronoom Ptolemaeus, maar een beschrijving van de eerste fysieke astrolabia dateert van ongeveer tweehonderd jaar later.
In de donkerste middeleeuwen raakte het instrument in Europa in de vergetelheid, maar in de islamitische wereld werd het stokje overgenomen en werd het instrument geperfectioneerd. In de twaalfde eeuw kwam het astrolabium zo weer terug in Europa en maakte daar weer een eigen ontwikkeling door. Het astrolabium bleef in gebruik tot de uitvinding van de telescoop en het slingeruurwerk. Die nieuwigheden maakten het astrolabium in Europa snel tot een curiosum uit het verleden. In de islamitische wereld bleef het astrolabium nog enige tijd in gebruik maar verdween daar uiteindelijk ook.
Met het verdwijnen van het astrolabium verdween helaas ook een deel van de meetkundige en astronomische kennis die ten grondslag ligt aan astronomische tijdwaarneming – een paar niches daargelaten. Dit laatste geldt vooral voor het z.g. “universeel astrolabium” (ook bekend als “saphaea arzachelis” of “astrolabum catholicum”) – zelfs in gespecialiseerde bronnen is hierover nauwelijks iets terug te vinden.
In het kielzog van het astrolabium was er nog een hele verzameling verwante instrumenten in gebruik, zoals de armillairsfeer en het astronomisch kwadrant. Vooral de verwantschap tussen de armillairsfeer en het astrolabium is belangrijk, omdat er nogal wat overeenkomstige aspecten zijn aan beide instrumenten. Deze lezing behandelt voornamelijk de opbouw, de meetkunde en het gebruik van zowel het planisferisch als het universeel astrolabium, zonder echter de armillairsfeer en het kwadrant over te slaan.
Als bonus kunnen deelnemers de bouwplaat ontvangen van een zelf te bouwen astrolabium. Deze lezing vereist geen diepgaande kennis van astronomie of wiskunde om het verhaal te kunnen volgen. Enige meetkundige kennis op MAVO-niveau maakt het echter wel gemakkelijker.
De lezing wordt gegeven op vrijdagavond 5 oktober om 20:00 uur in de Cees Buining Sterrenwacht in het park Noorderhaven, Perenhout 12, Julianadorp. Entree: € 5, donateurs €2,50, leden gratis.
